Konya Bilim Merkezi İlimge

Yedi Yıl Savaşları: Sömürgecilerin Pay Savaşı

 Hilal Çelebi Akgün
 6 dk  501

1756-1763 yılları arasında gerçekleşen Yedi Yıl Savaşları, Amerika'da “Fransız ve Kızılderili Savaşı” olarak bilinse de, neredeyse bütün dünyayı kaplayan küresel bir çatışmaydı. Kuzey Amerika'da İngiltere, İspanya ve Fransa arasında yıllarca süren çatışmaların ardından İngiltere, 1756'da resmen Fransa'ya savaş ilan etti ve Winston Churchill'in yıllar sonra "Gerçek Birinci Dünya Savaşı" olarak anacağı savaşın başladığı resmen ilan edildi. Fransız, İngiliz ve İspanyollar Amerika kıtasında sömürgeler için mücadele ederken, Avrupa'da Prusya'nın kralı Büyük Frederick Avusturya, Fransa, Rusya ve İsveç'ten oluşan ittifaka karşı savaştı. Yedi Yıl Savaşları iki antlaşmayla sona erdi: Hubertusburg Antlaşması, Prusya'nın Avrupa kıtasındaki gücünü büyük ölçüde artırdı. Fransa, İspanya ve Büyük Britanya arasındaki Paris Antlaşması, sömürgelerin sınırlarını İngilizlerin istediği bir şekilde yeniden düzenledi. Bu aynı zamanda yirmi altı yıl sonra gerçekleşecek Fransız Devrim’inin ekonomik ve siyasi sebeplerinden biri oldu.

1750'lere gelindiğinde Fransızlar Kanada ve Büyük Göller'in büyük kısmını ele geçirirken, Büyük Britanya da Atlantik kıyısında yer alan on üç sömürgesine tutunmuştu. Yukarı Ohio Nehri Vadisi çevresindeki sınır bölgesi kısa sürede İngiliz, Fransız ve Kızılderili kuvvetleri arasında bir çekişme odağı haline geldi ve Avrupalılar, bölgeyi rakiplerinden temizlemek istiyorlardı.


Başlangıçta gerçekleşen silahlı çatışmalar İngiltere için pek iyi gitmedi: Fransızlar Duquesne Kalesi'ni inşa etti ve Kızılderili müttefikleriyle birlikte İngilizleri defalarca mağlup etti. Savaş, 22 yaşındaki George Washington'un Virginia valisi tarafından Fransızlara elçi olarak gönderilip onları bugünkü Pittsburgh çevresindeki bölgeden uzak durmaları konusunda uyarmasıyla resmen alevlendi. Fransızlar teklifi reddetti ve başarısız görevinden eve dönerken Washington'un adamları, Fransız asteğmen Joseph Coulon de Jumonville'in öldürüldüğü bir Fransız birliğiyle çatışmaya girdi.

Misillemeden haklı olarak korkan Washington, uygun bir isimle Fort Necessity'nin (Gereklilik Kalesi) inşasını emretti. Temmuz 1754'teki Fort Necessity Muharebesi (Büyük Çayırlar Muharebesi olarak da bilinir) Washington'un ilk ve tek yenilgisiyle sonuçlandı.

Washington'un ardından, her ikisi de Fransızları durdurmayı başaramayan General Edward Braddock ve Massachusetts Valisi William Shirley yenilgiye uğrayacaktı. 1756'da İngiliz William Pitt yeni bir yol izlemeye karar verdi ve Fransa ve müttefikleriyle mücadele eden Prusya ordusunu stratejik olarak finanse etmeye başladı. Pitt ayrıca Kuzey Amerika'da Fransızları geri püskürtmek için kolonilere ordu kurma masraflarını da karşıladı.

Pitt'in hamlesi işe yaradı: Britanya'nın Temmuz 1758'de Louisburg'da kazandığı ilk zafer, ordunun çöken moralini yeniden canlandırdı. Kısa süre sonra Fort Frontenac'ı Fransızlardan aldılar ve Eylül 1758'de General John Forbes, Fort Duquesne'yi ele geçirdi ve William Pitt'in onuruna Fort Pitt adında bir İngiliz kalesini yeniden inşa etti. Oradan İngiliz kuvvetleri, Eylül 1759'da Quebec Muharebesi'nde (aynı zamanda Abraham Ovaları Muharebesi olarak da bilinir) Fransız birliklerini yenerek Quebec'e yürüdü. Montreal, ertesi yılın Eylül ayında İngilizler tarafından ele geçirildi.

III. George yönetimindeki İngilizler sadece Amerika'daki topraklar için savaş vermiyorlardı; aynı anda İngiliz Donanmasının gücünü sınayan deniz savaşlarına da katılıyorlardı. Fransızlar, 1759'da Lagos Muharebesi'ni ve Quiberon Körfezi Muharebesi'ni kaybettikten sonra Britanya'yı işgal etme girişimini iptal etmek zorunda kaldı.

Kanada'daki zaferlere ek olarak Büyük Britanya, Guadeloupe, Martinik, Havana, Manila, Batı Afrika ve Hindistan'da Fransız kuvvetlerini geri püskürttü ve 16 Ocak 1761'de Hindistan'da Pondicherry'yi Fransızlardan aldı.

10 Şubat 1763'te imzalanan Paris Antlaşması Yedi Yıl Savaşlarına resmen son verdi. Kanada, Louisiana ve Florida (İspanya’dan) İngilizlere verildi, böylece Avrupalı rakipleri ortadan kalktı ve Kuzey Amerika topraklarında Batı'ya doğru genişleme imkânı bulabildiler.


Britanya'nın Fransız ve Hint Savaşı'ndaki zaferi, İngiltere'ye güçlü bir donanmaya sahip bir dünya gücü olarak itibar kazandırdı ve bu itibarlarını, dünya çapında imparatorluk kurma çabalarına devam etmek için kullanacaklardı. Ancak İngilizler de uzun süren çatışma sırasında önemli miktarda borç altına girmişti ve yakında sömürgecilerden artan vergiler yoluyla savaş borcunun ödenmesine yardımcı olmalarını isteyeceklerdi.

Paris Antlaşması ayrıca Pondicherry'yi Fransa'ya iade etti ve onlara Batı Hint Adaları ve Senegal'deki değerli kolonileri geri verdi. Fransızların kaybı daha sonra onlara Amerikan Devrim Savaşı sırasında İngilizlere karşı Amerikalı sömürgecilerin yanında yer alma konusunda ilham verecekti.

Avrupa topraklarına gelince, Yedi Yıl Savaşları, Büyük Frederick liderliğindeki Prusya ile Rusya arasındaki düşmanlığın artmasıyla 1748'de kaldığı yerden devam etti. Aix-La-Chapelle Antlaşması veya Aachen Antlaşması, Silezya'yı Avusturya'dan alıp Prusya'ya vermiş ve Rusya'nın Frederick'in bölgede artan nüfuzu konusunda endişelenmesine neden olmuştu. Frederick ise daha fazla toprak kazanabileceği başka bir savaşı memnuniyetle karşıladı. Süper güçler arasındaki gerilimin artmasıyla birlikte Avrupa'nın ittifak sistemi, “diplomatik devrim” olarak bilinen olayla değişti: Rusya, günümüz Almanya'sında Britanya, Prusya ve Saksonya'ya karşı kısa sürede Fransa ve Avusturya ile ittifak kurdu.

Frederick, Ağustos 1756'da Saksonya'yı işgal ettiğinde Avrupa'daki savaşı başlatarak ilk hamleyi yaptı ve Bohemya'ya saldırmadan önce hızla Leipzig ve Dresden'i ele geçirdi. Mayıs 1757'deki başarısız Prag kuşatmasının ardından, 5 Kasım 1757'de Rossbach'ta Prusya kuvvetlerinin Fransa ve Avusturya'yı mağlup etmesiyle ve yine 5 Aralık 1757'de Prusyalıların galip geldiği Leuthen Muharebesi'nde erken zaferler kazandı.

Prusya'nın düşmanları çok geçmeden karşılık verecekti: Rus ve Avusturya kuvvetleri, Ekim 1760'ta o zamanlar Prusya'nın başkenti olan Berlin'i işgal etti. Prusya takviye kuvvetleri başkentleri için savaşmak üzere gelince Ruslar ve Avusturyalılar geri çekildiler. Prusya kazanıyordu ama bunun bedeli büyüktü. Savaşı sona erdirmek için bir mucize, "Brandenburg Hanedanı Mucizesi" gerekecekti. Bu mucize, Rusya'nın 1762'de lideri Çariçe Elizabeth'in ölümü ve yeğeni Çar III. Peter'in tahta çıkmasının ardından savaştan çekilmesiyle gerçekleşti.

Avusturya, Prusya ve Saksonya arasındaki Hubertusburg Antlaşması (Hubertusburg Barışı olarak da bilinir), 15 Şubat 1763'te Paris Antlaşması'ndan beş gün sonra imzalandı. Hubertusburg Antlaşması, Avusturya Arşidük’ü Joseph'i Kutsal Roma İmparatoru olarak adlandırdı ve Silezya ile Glatz'ı Prusya'ya vererek Büyük Frederick ve Prusya'nın gücünü ve nüfuzunu daha da güçlendirdi.

#Yedi Yıl Savaşları #Fransa #İngiltere #Frederick #Hubertusburg Antlaşması
0
0
0
Kaynakça

Acemoğlu, Daron ve Robinson, James A., “Ulusların Düşüşü”, Faruk Rasim Velioğlu (Çev.), Doğan Kitap, 2015.

Brittanica, “Seven Years’ War”, Erişim: 25 Kasım 2023, https://www.britannica.com/event/Seven-Years-War 

History Channel, “Seven Years’ War”, Erişim: 25 Kasım 2023, https://www.history.com/topics/european-history/seven-years-war 

TÜBA Açık Ders, “İngiltere-Fransa Arasındaki Yedi Yıl Savaşları (1756-1763): Kasıtsız Savaş?”, Erişim: 25 Kasım 2023, https://acikders.tuba.gov.tr/file.php/124/LectureNotes/yediyil_savaslari.pdf


BENZER MAKALE
Öğretmen Değil Rehber

Öğretmen Değil Rehber

Çoğu zaman kendisine atfedilen kutsallıkla birlikte anılan öğretmenlik mesleğinin de bir tarihsel süreci...

Pelerinin Altındaki Hançer: Sicarii Suikast Örgütü

Pelerinin Altındaki Hançer: Sicarii Suikast Örgütü

Sicarii olarak tanımlanan grup adını suikast faaliyetlerinde kullanılan hançerden almaktadır. Kısa ve kıvrımlı olan...

Birlik ve Konfederasyon Mücadelesi: Amerika iç Savaşı

Birlik ve Konfederasyon Mücadelesi: Amerika iç Savaşı

Amerikan İç Savaşı, ekonomileri tarıma dayalı olan ve köleleri iş gücü olarak kullanan Güney...

Son İsrail-Arap Savaşı: Yom-Kippur Muharebesi

Son İsrail-Arap Savaşı: Yom-Kippur Muharebesi

Suriye ve Mısır önderliğinde Arap Devletleri 1973 yılının 6 Ekim’ine denk gelen Ramazan ayının onuncu gününde,...

Vaat Edilmiş Topraklar Efsanesi ve Siyonizm

Vaat Edilmiş Topraklar Efsanesi ve Siyonizm

Vaat Edilmiş Topraklar (Arz-ı Mev’ud), Tanrı'nın Hz. İbrahim'e ve onun soyundan gelenlere verdiğine inanılan...

Naziler ve Siyonist Ortakları

Naziler ve Siyonist Ortakları

Hitler'e karşı savaş başladığında neredeyse tüm Yahudi örgütleri müttefiklerle güçlerini...

İsrail’i Kuran Terörist Örgütler: Haganah, Irgun ve Lehi

İsrail’i Kuran Terörist Örgütler: Haganah, Irgun ve Lehi

Ortadoğu'yu kan gölüne çeviren İsrail'in kuruluş süreci de katliamlarla doludur. İsrail'in...

Protestanlık Uğruna Bir Savaş: 30 Yıl Savaşı

Protestanlık Uğruna Bir Savaş: 30 Yıl Savaşı

30 yıl savaşları 1618-1648 yılları arasında Almanya merkezli gerçekleşen ama bütün Avrupa’yı içine...

Üç Kralın Savaşı: Vadisseyl Muharebesi

Üç Kralın Savaşı: Vadisseyl Muharebesi

1578 yılında Portekiz Kralı, Muhammed El Mütevekkil’e destek vermek amacıyla ordusuyla Fas’a çıkarma...

Şekerin Acı Tarihi

Şekerin Acı Tarihi

Günümüzde neredeyse her alanda kullandığımız bir ürün olan şeker, Hindistan'dan başlayarak...

ANASAYFA
RASTGELE
KATEGORİLER
POPÜLER
EN YENİLER