Brezilya’da Afrikalı Müslüman Ayaklanması: Malê İsyanı

Male İsyanı, Malês olarak bilinen Müslümanların 1835 Ocak ayının son Pazar gününde kendilerine yapılan baskılar nedeniyle başlatmış oldukları ve Brezilya tarihinde önemli bir yer edinmiş bir başkaldırıdır. Brezilya'nın kuzeydoğusundaki Salvador da Bahia şehrinde Afrika doğumlu köleler ve azat edilmiş insanlar, kendilerini kölelikten kurtarmak ve bir İslam vatanı oluşturmak amacıyla hareketi başlatmışlardır. Afrikalı Müslümanların önderlik ettiği, köleliğe ve Katolik dininin üstünlüğüne karşı dinsel ve ırksal bir başkaldırıdır. İsyana çeşitli kökenlerden gelen gayrimüslim Afrikalılar da katılmıştır. Bu ayaklanma, Brezilya tarihindeki en önemli köle ayaklanmasıdır.

Müslümanların, Yoruba dilinde Malê olarak anılması, ayaklanmaya “Malê İsyanı” adının verilmesine yol açmıştır. İsyan ekonomik gerilemenin, artan yoksulluğun, askeri ve federalist başkaldırıların, sömürgecilik karşıtı duyguların olduğu kaotik bir dönemde gerçekleşmiştir.

Ayaklanma sadece beyazlara karşı değildi. Aynı zamanda melezleri ve yerli siyah Brezilyalıları yani Afrika doğumlu olmayan özgür siyahları da hedef aldı. Çünkü onlar da köle sahibi toplumun bir parçası olarak görülüyorlardı. İsyanın amacı Brezilya'daki statükoyu altüst etme ve köleci fikirleri bitirmekti.

Köleleştirilmiş Afrika halkının dini hegemonyasını temsil etmeseler de Malêler, onları esir alan birçok kişiden çok daha geniş bir kültüre sahipti. Okuma yazma bildikleri için önemli bir etkiye sahiplerdi. İslam, köleleştirilmiş insanların karanlığında dallanıp budaklandı ve insanlara direniş ruhu ve özgürlük arayışı kazandırdı.

İsyan Portekiz yerel rejimini, kölelerin kurtuluşu ve dini ritüelleri yerine getirme özgürlüğü için siyahlara uygulanan adaletsizlikleri ortadan kaldırmak için planlanmıştı. Bunun nedeni 1824 Brezilya Anayasası'nın 5. maddesinde Katolikliğin devlet dini olduğunu belirlemesinden bu yana köleleştirilmiş insanların kanunların dışında tutulmasıydı. Bu yasaya göre yalnızca Katoliklikler halka açık törenler yapma, tapınaklar inşa etme ve bunların bakımını yapma haklarına sahipti.

İsyanın sebepleri arasında sadece fiziksel kurtuluş değil aynı zamanda Bahía medreselerinde geliştirilen manevi öğretileri ve oradaki İslami eğitimi korumak da vardı. Bunun yanında isyan, sürgündeki ruhani liderlerle yeniden bir araya gelmek için verilen manevi bir mücadeleydi.

Malê Ayaklanması, Bahia Eyaleti’nin Salvador liman şehrindeki köleleştirilmiş Afrikalı Müslüman din adamları tarafından planlandı ve yönetildi. Liderler arasında Ahuna, Pacífico Licutan, Nicobé, Dassalu, Gustard ve silah satın almak için para toplayan ve planları Arapça yazan Luís Sanin vardı.

İsyanın planlaması için toplantılar önceden köleleştirilmiş insanların evleri, mahalleleri, işyerleri de dâhil olmak üzere Salvador'un çeşitli yerlerinde yapıldı. İsyana katılım, köleleştirilmiş nüfus içinde Afrika'da doğanlar ile Brezilya'da doğanlar arasındaki gerilim nedeniyle karmaşık hale geldi.

Köleleştirilmiş Afrika halkının dini hegemonyasını temsil etmeseler de Malêler, onları esir alan birçok kişiden çok daha geniş bir kültüre sahipti. Okuma yazma bildikleri için önemli bir etkiye sahiplerdi. İslam, köleleştirilmiş insanların karanlığında dallanıp budaklandı ve insanlara direniş ruhu ve özgürlük arayışı kazandırdı.

İsyan Portekiz yerel rejimini, kölelerin kurtuluşu ve dini ritüelleri yerine getirme özgürlüğü için siyahlara uygulanan adaletsizlikleri ortadan kaldırmak için planlanmıştı. Bunun nedeni 1824 Brezilya Anayasası'nın 5. maddesinde Katolikliğin devlet dini olduğunu belirlemesinden bu yana köleleştirilmiş insanların kanunların dışında tutulmasıydı. Bu yasaya göre yalnızca Katoliklikler halka açık törenler yapma, tapınaklar inşa etme ve bunların bakımını yapma haklarına sahipti.

İsyanın sebepleri arasında sadece fiziksel kurtuluş değil aynı zamanda Bahía medreselerinde geliştirilen manevi öğretileri ve oradaki İslami eğitimi korumak da vardı. Bunun yanında isyan, sürgündeki ruhani liderlerle yeniden bir araya gelmek için verilen manevi bir mücadeleydi.

Malê Ayaklanması, Bahia Eyaleti’nin Salvador liman şehrindeki köleleştirilmiş Afrikalı Müslüman din adamları tarafından planlandı ve yönetildi. Liderler arasında Ahuna, Pacífico Licutan, Nicobé, Dassalu, Gustard ve silah satın almak için para toplayan ve planları Arapça yazan Luís Sanin vardı.

İsyanın planlaması için toplantılar önceden köleleştirilmiş insanların evleri, mahalleleri, işyerleri de dâhil olmak üzere Salvador'un çeşitli yerlerinde yapıldı. İsyana katılım, köleleştirilmiş nüfus içinde Afrika'da doğanlar ile Brezilya'da doğanlar arasındaki gerilim nedeniyle karmaşık hale geldi.