Konya Bilim Merkezi İlimge

Ultra-Ortodoks Yahudiler

 Raziye Betül Dikmen
 4 dk  514

18. yüzyılda Baal Şem Tov olarak bilinen Israel ben Eliazer tarafından Yahudiler arasında Hasidilik anlayışı ortaya çıkmıştır. Baal Şem Tov’un ortaya koyduğu bu anlayışa göre Tanrıya büyük bir bağlılıkla dua edilmesi, mistisizme ve ibadetlere sıkı sıkıya uyulması gerekmektedir. Israel ben Eliazer’in ortaya koyduğu Hasidizm hareketine karşı çıkan ve onu yozlaşmış olarak gören hahamlara ise muhalifler ya da İbranice “Mitnagedim” denilmektedir.

Harediler olarak da bilinen Ultra-Ortodoks Yahudilik, Hasidi gruplar içerisinde yer almaktadır. “Lubavitch, Satmar, Belz ve Ger”, Hasidi gruplardan bazılarını oluşturmaktadır. Tüm Hasidiler Haredim olarak adlandırılmakta ancak tüm Harediler Hasidim olarak kabul edilmemektedir. Örneğin Lubavitch Yahudileri, telefon ve bilgisayar kullanmakta, modern kıyafetler giyinmektedir. Buna rağmen erkekler sakal bırakmayı ve kadınlarda başlarını kapatmayı sürdürmektedir. Ayrıca emirlere de katı bir şekilde uymaktadırlar.

Ultra-Ortodoks Yahudilik için kullanılan ve İşaya 66:2’de geçen İbranice “haredim”, kelimesi “korkan, titreyen” anlamına gelmektedir. Erken dönemlerde kullanıldığı bilinen bu kelime günümüzde özel bir Yahudi grubu olan Ultra-Ortodoksları tanımlamak için kullanılmaktadır.

Haredi Yahudiler içe kapanık bir hayat sürdürmekte ve kendi topluluklarının yaşadığı yerlerde yaşamaktadır. Değer ve uygulamalarının dışarıdan etkilenmemesi ve kirlenmemesi için dış dünya ile olan temaslarını Haredi olmayanlardan uzakta devam ettirmektedirler. İş ve okul hayatı başta olmak üzere yasal gereklilikler dahi topluluğun kendi sınırları içerisinde gerçekleştirilmektedir. Her cemaatin kendisine ait okul, sinagog ve cemaatlerine özel kuruluşları bulunmaktadır. Onları bir arada tutan şeyin hayatın her alanında belirleyici olan hem yazılı hem de sözlü Tevrat’a duydukları mutlak saygı olduğunu kabul etmektedirler.

Harediler’in özel olarak kendi çocuklarının eğitim almalarını sağladıkları okullar “Yeşiva” olarak isimlendirilmektedir. Bu okullar özellikle erkek çocukların sosyalleşmesi ve Tora değerlerinin aktarılması için gerekli kabul edilmektedir. Bu okullarda yetişen Haredi çocuklar büyüyüp Haredi eşlerle evlenmekte ve çocuklarına Haredi değer, inanç ve uygulamalarını aktarmaktadır. Seküler eğitim hoş karşılanmadığı için çok az sayıda Haredi profesyonel diplomaya sahiptir. Kızların erkeklere oranla daha az dini eğitim almaları gerektiğine inanılması nedeniyle kızlar daha seküler bir eğitim almaktadır. Dil ve diğer genel becerilerde ise kızlar ileri düzeyde eğitim almaktadır.

Harediler dış görünüşleri nedeniyle diğer Yahudilerden kolayca ayrılmaktadır. Kendilerine has kıyafetleri olan Haredi erkekler, siyah takım ve geniş kenarlı şapkalarıyla bilinmektedir. Ayrıca erkeklerin saçlarının yanlarındaki zülüfleri uzatmaları da Harediler’in tanınmasını kolaylaştırmaktadır. Kadınlar ise uzun etek, kalın çoraplar ve saçlarını kendilerine has şekilde kapatmaları ile tanınmaktadır. Ayrıca Haredi aileler çok çocuğa sahip olmaları ile de dikkat çekmektedir.

Ortodoksların aksine Ultra-Ortodoks Yahudiler Siyonizmi reddetmekte ve onu küfür olarak görmektedir. Harediler, Mesih öncesi kurulan, seküler ve modern Yahudi devletine karşı çıkmaktadır. İsrail’de yaşayan Harediler’in çoğu İsrail devletini yasal olarak kabul etmemekte ve bu nedenle Haredi erkekler askere gitmeyi reddetmektedir.

#Yahudi #Hasidilik #Mirnagedim #Baal Şem Tov #Harediler #Haredim #Yeşiva #Ultra Ortodoks
0
0
0
Kaynakça

“Haredim (Charedim), or Ultra-Orthodox Jews | My Jewish Learning”. Erişim 21 Ocak 2023. https://www.myjewishlearning.com/article/haredim-charedim/

“Ultra-Orthodox Judaism | Definition, Zionism, Beliefs, & Facts | Britannica”. Erişim 21 Ocak 2023. https://www.britannica.com/topic/ultra-Orthodox-Judaism

Learn Religions. “Who Are the Haredim in Judaism?” Erişim 21 Ocak 2023. https://www.learnreligions.com/who-are-the-haredim-2076732

Schnoor Randal F., “Tradition And Innovation In An Ultraorthodox Communıty: The Hasidim Of Outremont”, DOI: 10.25071/1916-0925.19956, https://www.researchgate.net/publication/277842167_Tradition_and_Innovation_in_an_Ultra-Orthodox_Community_The_Hasidim_Of_Outremont , Erişim 25 Ocak 2023.


BENZER MAKALE
Hristiyanlıkta İkon Anlayışı

Hristiyanlıkta İkon Anlayışı

Yunanca “eikon” sözcüğünden gelen ikon veya ikona, imge, simge, tasvir anlamlarına gelmektedir....

İstanbul Fener Rum Patrikhanesi

İstanbul Fener Rum Patrikhanesi

1054 yılında Hıristiyan kiliseler arasında yaşanan büyük ayrılığın ardından İstanbul'da Roma'dan bağımsız...

Mabedin Kurtuluş Bayramı Hanuka

Mabedin Kurtuluş Bayramı Hanuka

“Işık Festivali”, “Makkabi Bayramı” olarak da bilinen Hanuka, Yahudiler tarafından her yıl Kislev...

Evanjelizm ve Amerika Örneği

Evanjelizm ve Amerika Örneği

Evanjelizm’in Amerika’ya girmesi ve burada sağlam şekilde inşa edilmeye başlaması, İngiltere’de ortaya...

Ölmüş Ataların Geride Kalanları Ziyarete Geldiği Gün: Bon Festivali

Ölmüş Ataların Geride Kalanları Ziyarete Geldiği Gün: Bon Festivali

Obon olarak da adlandırılan Bon festivali, Japonya’da “ataları anma bayramı” olarak kutlanmaktadır. Bon...

Caynizm ve Ahimsa Prensibi

Caynizm ve Ahimsa Prensibi

Caynizm’in dünya üzerinde tanınması ve yaygınlık kazanmasında etkili olan en önemli inanç “ahimsa”...

Şiilik ve Ana İlkeleri

Şiilik ve Ana İlkeleri

Şia, Hz. Peygamber’in vefatından sonra Hz. Ali’nin nass ile halife oluğuna inanır ve imametin kıyamete kadar...

Son Akşam Yemeği Tablosunun Kökeni ve Evharistiya

Son Akşam Yemeği Tablosunun Kökeni ve Evharistiya

Leonardo da Vinci denilince akla gelen eserlerinden biri de hiç şüphesiz Milano’da Santa Maria delle Grazie...

Yahudi Aydınlanma Hareketi: Haskala

Yahudi Aydınlanma Hareketi: Haskala

Yahudiler yüzyıllar boyunca seçilmiş halk olmaları nedeniyle kendilerini her zaman diğer toplumlardan ayrı tutmuş...

Sathya Sai Baba Hareketi

Sathya Sai Baba Hareketi

Aziz Shirdi Sai Baba'nın reenkarnasyonu olduğu kabul edilen Sathya Sai Baba'nın, Hindistan'da başlattığı...

ANASAYFA
RASTGELE
KATEGORİLER
POPÜLER
EN YENİLER