Tarihi Havariler Konsili

Hıristiyanlıkta, ibadet ve inançla ilgili tartışmalı konuların dini esaslara uygun olarak sonuca ulaştırılması ve belirsizliklerin ortadan kaldırılması için farklı isimlerde toplantılar gerçekleştirilir. Konsil de bu toplantılara verilen isimlerden biri olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Latince, 'concilium'dan gelen konsil kelimesi; kurul, meclis anlamına gelir. Konsil, dini öğreti ve pratiklerle ilgili karar vermek için bir araya gelinen toplantılardır. Alınan kararlar, kilise hukukunun uygulanması noktasında oldukça önemlidir.

Havariler Konsili, ilk dönem kilise kurumunun doktrin ve örgüt yapısının temelini oluşturmuştur. İlkeler bazında pek çok karar alınmış, hızla genişleyen inanan kitlesinin sorunlarını çözmek için ciddi adımlar atılmıştır.

Hıristiyanlığa inananların oranı toplumsal olarak önemli bir konuma gelince farklı yaklaşımlar öne çıkmaya başladı ve İsa peygamberin esas havarilerini baskılayarak kendi düşüncelerini Hıristiyanlığa yerleştiren Pavlus öne çıktı. 

Yahudi olmayanlara tebliğin önünü açarak Hıristiyanlığın mevcut şeklini almasında etkili olan Pavlus, İsa’nın Matta İncili’nde geçen ifadelerinin değiştiğini söyledi ve Tanrı’nın artık insanlar arasında ayrım yapmadığı düşüncesini yaygınlaştırdı.

Bu yeni durum pek çok dini ayrışmayı ortaya çıkardı. Bu ayrılıkların ilki, Yahudi olmayan kişilerin Hıristiyan olduğunda Yahudi şeriatına uyup uymamaları ve sünnet olmalarının gerekliliği üzerine olmuştur.

‘Musa’nın şeriatı’ tartışması, bir grubun kurtuluş için tanrısal hukuka bağlı olunması gerektiğini, özellikle sünnetin şart olduğunu söylemesi ile şiddetlenmiştir. Bu konuyla ilgili bir sonuca ulaşılamaması nedeniyle Pavlus ve Barnaba konuyu havarilerle görüşmek için Kudüs’te toplandı.

50 yılında Hıristiyanlığın ilk konsili diye bilinecek olan ve Kudüs’te gerçekleştirilen bu toplantıda Kudüs cemaati adına Yakup ve Petrus, Antakya cemaati adına da Barnaba ve Pavlus sözcülük yapmıştır. Konsil sonunda, kurtuluş için Tanrısal hukuka yani Musa şeriatına gerek olmadığı, başka milletlerden Hıristiyanlığa geçenlere zorluk çıkartılmaması gerektiğine karar verilmiştir. Konsilden sonra Pavlus’un düşüncesi sonucunda Musa şeriatına uymanın zorunlu olmadığı kararı inananlara bir mektupla iletilmiştir.

Elçilerin İşleri’nde geçen mektubun sonu şöyledir:

“Kutsal Ruh ve bizler, gerekli olan şu kuralların dışında size herhangi bir şey yüklememeyi uygun gördük: Putlara sunulan kurbanların etinden, kandan, boğularak öldürülen hayvanların etinden ve cinsel ahlaksızlıktan sakınmalısınız. Bunlardan kaçınırsanız, iyi edersiniz. Esen kalın.”

Hıristiyanlık tarihinin ilk konsili olan Havariler Konsili’nde alınan kararla Yahudi olmayanların şeriata uymadan Hıristiyan olabilecekleri kabul edilmiştir. Bu durum Hıristiyanlığın Yahudilikten ayrılarak, tamamen yeni bir din olduğunu da göstermektedir. Toplantı sırasında alınan kararların, Hristiyanlığın yayılması ve bir kurum olarak Kilise'nin oluşmasında etkili olduğuna inanılır.