Konya Bilim Merkezi İlimge

Mısır’ın Kadim Kitabeleri: Hiyeroglifler

 Hatice Durak
 2 dk  1464

Kitabeler genellikle binaların belirli yerlerine özenle işlenen, içerdiği bilgilerle ve işlendiği binaya kattığı estetik güzelliğiyle aynı zamanda dekoratif bir unsur olarak önem taşıyan bir mimari unsurdur. Bu kitabeler eski dönemlerden beri insanların farklı hatıralarını yaşatmak için faydalandığı ve genellikle taş, mermer, demir, bakır gibi sert ve sağlam zeminler üzerine işlenen tarihi yazıtlardır.


Bu kitabelerin en bilinen ve en önemlilerinden bir tanesi de Mısır hiyeroglifleridir. Hiyeroglif kelimesi köken olarak Yunanca “Hieros (Kutsal) ve Glypho (Yazıt)” kelimelerinden bir araya gelmiş ve “Kutsal Yazıt” anlamında kullanılmıştır. Hiyeroglifler, şematik bir alfabe olup Mayalar, Hititler, Aztekler gibi farklı medeniyetlerin alfabeleriyle ortak özellikler içermektedir. Mısır hiyerogliflerinin temelde üç karakteristik özelliği vardır. Bunlardan ilki fonetik sesler içermesidir. İkinci özelliği de ideografik özellikte olmasıdır. Yani bir kelimenin o kelimeye has bir sembol ile ifade edilmesidir.

Mısır hiyerogliflerinde kullanılan farklı şekillerin yaklaşık 700 olduğu ve bu şekillerde insanlar, hayvanlar, bitkiler, nesneler ve daha birçok farklı varlığın kullanıldığı ve gözleme dayalı bir şekilde resmedildiği tahmin edilmektedir. Bununla birlikte Mısırlılar bu yazının tanrılar tarafından icat edildiğine inandıkları için Hiyeroglif yazısını oldukça kutsal kabul etmekteydiler.

Mısır yazısının ilk olarak nerede ve ne zaman başladığı tam olarak bilinmemekle birlikte, Mısırdaki birinci hanedanlığın başlangıcından iki yüzyıl önce oldukça gelişmiş olduğu ve bu dönemin de yaklaşık olarak Mısır’da M.Ö. 3000 yıllarına karşılık geldiği bilinmektedir. Bu tarihlerden de anlaşılacağı üzere Mısır hiyeroglifleri oldukça kadim bir dönemde icat edilmiştir ve derin bir maziye sahiptir.

Hiyerogliflerin Avrupa’da yeniden revaç bulması, İtalyan hümanistlerin 15. yüzyılda; Herodot, Tacitus, Ammianus, Lucan, Diodorus, Pliny gibi tarihçilerin metinlerini okumaları sayesinde gerçekleşmiştir. Hümanistler bu metinlerden yola çıkıp kendilerinden önce yaşamış kişiler tarafından Roma’ya getirilen dikili taşlarda kutsal yazıtlar bulunduğunu öğrenmişlerdir. Metinlerde yer alan sembollerin kendilerine Nil’in bilge insanlarının sırları hakkında gizli mesajlar içerdiği fikrini uyandırması onları hiyeroglifleri çözmeye yöneltmiştir. Onları bu gizli sırları çözmeye yönelten motivasyonlar her ne kadar sağlam gibi görünse de hiyeroglifleri çözme konusunda onlar da hüsrana uğramışlardır. Bunun birçok farklı sebebi olmakla beraber en büyük sebebin hiyerogliflerin mahiyetinin tam olarak tanımlanamaması ve bu alfabenin o dönemde çoğu kişi tarafından bilinmeyişidir. Çünkü bu alfabe halktan ziyade rahipler arasında kullanılan gizli semboller olarak kabul görmektedir.

Hiyerogliflerin bu kadim tarihi onların çözülmesi ve günümüzde net bir şekilde anlaşılmasına da zorlaştırmaktadır. Zira hiyeroglifler her ne kadar tarihin sayfalarına gömülmüş eserler olsa da pek çok kişi tarafından hiyeroglifler çözülmeye çalışmıştır. Ancak bu girişimler çoğu zaman istenilen neticeye ulaşmamış ve başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

#Mısır #Alfabe #Hiyeroglif #Kitabe
0
0
0
Kaynakça

Hızlı, Mefail (ed.). Tekerrürden Tefekküre Tarih. Siyer Yayınları, 2022.

Alparslan, Ali. “Kitâbe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 26/76-81. istanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2002.

Kayaoğlu, Yrd Doç Dr M. Naci - Çetinoğlu, Ayşe. “MISIR HİYEROGLİFLERİNİ ÇÖZÜME GÖTÜREN DİLBİLİM ANAHTARLARI”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi 1/17 (01 Şubat 2013), 39-52.

“Ancient Egyptian hieroglyphs overview (article) | Khan Academy”. Erişim 21 Mart 2023. https://www.khanacademy.org/_render



BENZER MAKALE
İnsanlar Neden Kravat Takar: Kravatın Öyküsü

İnsanlar Neden Kravat Takar: Kravatın Öyküsü

Hemen hemen her erkeğin dolabında bulunan özel günlerde ya da işe giderken tercih ettiği kravatın tarihi M.Ö....

Baharın Habercisi Adonis Miti

Baharın Habercisi Adonis Miti

Yunan mitolojisinde “Adonis Miti” olarak bilinen, doğadaki ölüm ve yenilenmeyi sembolize ettiği kabul...

Mükemmelliğin Sembolü: Yin Yang

Mükemmelliğin Sembolü: Yin Yang

Birbirine dolanan siyah ve beyaz iki yarım dairenin, her iki tarafında zıt renklerden bir nokta bulunan Yin-Yang sembolü...

Renklerin Tarihi: Mavi Rengin Arayışı

Renklerin Tarihi: Mavi Rengin Arayışı

Maviyi yaygın bir renk olarak düşünmek doğaldır. Mavi, gökyüzü ve okyanus ile ilişkilendirilir....

Duygu ve Gösterişli Güzelliğin Sanata Yansıması: Barok

Duygu ve Gösterişli Güzelliğin Sanata Yansıması: Barok

Barok kelimesi Portekizce “tam yuvarlak olmayan şekilsiz inci” anlamına gelen “barroco” kelimesinden...

Dünyanın En Küçük Ülkesi Vatikan

Dünyanın En Küçük Ülkesi Vatikan

Vatikan, 44 hektarlık bir yüz ölçümüne sahip olması nedeniyle dünyanın en küçük...

Sâmerrâ Ulu Camii ve Koni Biçimli İlginç Minaresi

Sâmerrâ Ulu Camii ve Koni Biçimli İlginç Minaresi

Samarra Ulu Camii, Irak'ın Samarra şehrinde bulunmaktadır ve Sâmerrâ 'da bulunan en önemli tarihi...

Bir Ramazan Geleneği: Hurmalar

Bir Ramazan Geleneği: Hurmalar

Hurma palmiyesi olarak bilinen büyük bir ağaçta yetişen hurma dünyanın en tatlı meyvelerinden biridir....

Antik Mısır’ın Sınırları Aşan “Ankh” Sembolü

Antik Mısır’ın Sınırları Aşan “Ankh” Sembolü

“Ankh” sembolü, “yaşamın haçı, hayatın sembolü” olarak bilinmekte ve düz bir...

İslam'ın İkinci Büyük Buluşması: Bishwa Ijtema

İslam'ın İkinci Büyük Buluşması: Bishwa Ijtema

Bishwa Bengalce "dünya", ijtema ise Arapça 'içtima' yani "toplantı" anlamına gelir. "Dünya...

ANASAYFA
RASTGELE
KATEGORİLER
POPÜLER
EN YENİLER